Habip GOSTAK

1999 yılı ülkemiz açısından büyük bir felaketin yaşandığı yıl olmuştur.  17 Ağustos’ta meydana gelen Marmara Depremi ve 12 Kasım’daki Düzce Depremi büyük çapta can ve mal kayıplarının yaşandığı depremlerdir. Bölgenin genişliği ve nüfus yoğunluğu nedeniyle çok fazla can kaybı ve yaralanmanın olduğu deprem aynı zamanda ciddi ekonomik kayıplara da neden olmuştur (1) . Marmara Depreminde 17.480 insanımız yaşamını yitirmiş, yaklaşık 44 bin kişi yaralanmıştır. Düzce’de yaşanan depremde ise 5 bine yakın yaralı ve 763 can kaybı meydana gelmiştir (2) . 17 Ağustos 1999 tarihi ülkemizde derin acılar bırakmıştır. Depremin 26. yılında kaybettiklerimizi rahmetle anıyoruz. Bu vatanın bir evladı olarak herkes gibi ben de kendi üzerime düşen görev bilinciyle ‘Acil Sağlık Özelinde Marmara Depremi’ başlıklı bu yazıyı kaleme aldım. Sağlık Bakanlığı, depremin hemen ardından merkez teşkilatındaki kriz merkezi ile birlikte deprem bölgesindeki sağlık müdürlükleri bünyesinde sağlık kriz merkezleri oluşturm...

Kıymetli okurlarım; bu yazımda sizlere kamuoyunda sıkça gündeme gelen ‘Erkek başhemşire olur mu?’ diye başlayan ve sıkça tartışmalara neden olan bir konuyu açıklamak istiyorum. Hemşire; birey, aile ve toplumun sağlığını koruma ve geliştirmeye odaklanan, ideal sağlık düzeyine ve yaşam kalitesine ulaştırmayı hedefleyen bir sağlık profesyonelidir. Peki, başhemşire kimdir? Aslında böyle bir terim günümüz kamu sağlık hizmetleri lügatında yoktur. Başhemşirelik kavramı, hemşirelik ile ilgili mevzuatlarda yer alan ve özel hastanelerde devam ettirilen hemşirelik hizmetlerinin yönetim ve organizasyonu işidir. Sağlık Bakanlığı kamu hastanelerinde başhemşirelik diye bir mevki, makam yoktur. Sağlık Bakanlığı taşra teşkilat yapılanmasında 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile başlayan sözleşmeli yöneticilik sürecinin neticesinde ve sonrasında bir çok değişikliğe uğrayan, en son güncel hali ile 01/02/2018 tarih ve 7078 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 181. Maddesinde yer alan ifadelere b...

  Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği’ne (R.G. Tarih: 08.01.2025, Sayı:32776) göre ambulansta bulunması gereken ilaçlar belirlenmiştir. Adrenalin bu ilaçlardan biridir. Yönetmeliğe göre (EK-4) bir acil yardım ambulansında 20 adet adrenalin ampul 1 mg bulundurulmak zorundadır.  Paramediklerin,  2009 tarihinde yayınlanan Ambulans ve Acil Bakım Teknikerleri İle Acil Tıp Teknisyenlerinin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ ile  belli sınırlar çerçevesinde Adrenalin uygulama yetkisi vardır (R.G. Tarih:26.03.2009, Sayı: 27181). Doz Ayarı: ·          Asistoli, NEA, VF ve n.VT: Erişkinlerde 1 mg İV, Çocuklarda 0.01 mg/kg İV. ·          Anaflaktik şokta: Erişkinlerde 0.5 mg İM, Çocuklarda 0.01 mg/kg İM. Etkileri: 1. Beta-1 sempatik etkisi: Kalpte beta-1 reseptörlerin uyarılması sonucu kalbin kasılma gücü ve atım hızında artış oluşurken kalbin debisi de artar....

Tansiyon (Basınçlı) Pnömotoraks: Travmaya bağlı olarak her inspiryumda plevral aralığa hava girişinin devam ettiği ancak ekspiryumda havanın geri çıkamadığı duruma tansiyon pnömotoraks denir. Plevral aralıkta biriken hava, her inspiryumda giderek artar ve aynı tarafta bulunan akciğer tamamen kollabe olur. Havanın biriktiği alanda sürekli artan basınç, mediastinumu öteki tarafa doğru itmeye başlar. Basınç artmaya devam ettiği sürece sağlam akciğer baskı altında kalır ve yeterince genişleyemez. Vena cava inferior ve superior da baskı altında kaldığından kalbe venöz dönüş azalır, kardiyak output azalır, kan basıncı düşer ve boyun venleri dolgunlaşır. Solunum kapasitesi ve kardiyak outputtaki azalma, ölümcül hipoksi ve metabolik asidoza neden olur.  Yaralıda ciddi solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı ve huzursuzluk vardır. Taşikardi, takipne, hipotansiyon, boyun venlerinde dolgunluk, trakeal deviasyon, etkilenen taraftaki solunum seslerinde azalma ya da solunum seslerinin hiç duyul...

K.E.D.Yeleği: KED yeleği araç içi trafik kazalarında ya da hasta veya yaralılara ulaşılması ve müdahale edilmesi zor alanlarda, omurga ve boyun stabilizasyonunun sağlanması için kullanılan bir ekipmandır. KED; baş boyun ve gövdeyi anatomik pozisyonda sabitleyerek medulla spinalisin daha fazla zarar görmesini engelleyen yarı sert bir korsedir.  Yatay esnekliği ile vücudu sararken dikey sertliği ile omurgayı destekler ve hastanın güvenli bir şekilde sıkıştığı yerden çıkarılmasını sağlar. Nöbet devir teslimi sırasında velcro tutucuları ve kemerleri kullanır durumda olup olmadığı kontrol edilir.  Her kullanım sonrası mutlaka temizliği yapılır, boyun desteği ve kemerleri yelekle beraber ayrı olarak sarılır.  Bütün parçaları taşıma çantası içerisinde ve ambulansta belirlenen yere sabitlenir.                               ...

Şimdi elimizden geldiğince cevaplamaya çalışalım. Etik; iyi-kötü, doğru-yanlış, fayda-zarar gibi kavramları inceler. Bu manada tıp etiği, doğru olan, hastanın iyiliğine yönelik ve fayda sağlayacak tedavilerin yapılmasını, zarar verecek, yanlış veya hastanın kötülüğüne yol açacak uygulamalardan kaçınmayı gerektirir. Hekim ve sağlık mesleği mensubu kişilerin, hastaların tıbbi yararını gözetmesi esastır. Fakat hastanın tedaviyi alıp almama konusunda yetkisinin olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir. Zira yasalar çerçevesinde insanlar, hayatları ile ilgili konularda seçme özgürlüğüne sahiptir. Dolayısıyla hastanın, kendisi ile ilgili verilecek tıbbi kararlarda söz sahibi olmayı istemesi en doğal hakkıdır. Bu durumda ortaya çıkan kavram; özerkliğe saygı ilkesidir. Bu örneğimizde, tıp etiğinde önemli etik ilkelerden biri olan, hastanın kendisi ile ilgili tıbbi kararları kendisinin vermesi olarak ifade edilen özerklik ilkesi ele alacağız.   Türk Dil Kurumuna göre özerklik, bir to...

  Branül (I.V. Kateter/İntraket) Damar yolunu açmak, damar yolunu açık tutmak, serum vb. sıvıların damar yolu ile verilmesini sağlamak ve kan almak amacıyla kullanılan venöz damarlara takılan branüldür. Yukarıdaki tabloda yer alan akım hızları, normal şartlarda serum torbasının damar yolundan bir metre yukarıda olduğu durumlarda boşta duran kateterden gerçekleşen akım hızıdır. 

  Acil sağlık olayının meydana geldiği andan itibaren merkeze ulaşan çağrıların değerlendirilmesi ile hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinin işleyişi başlamaktadır. Sağlık merkezi tarafından olay yerine ekip görevlendirilmesi, olay yerine giden ekibin hasta ya da yaralılara müdahalesi, gerektiğinde hastanelere naklin gerçekleştirilmesi ve acil servisler ile devam eden bir süreçtir. Hastane öncesi ASH, sunulan hizmetlerle ilgili geri bildirimlerin yapılması ile sonuçlandırılan ve bu şekilde devam eden bir işleyişe sahiptir (1) .   Acil sağlık çağrısı, çağrının değerlendirilmesi ve yönlendirme Acil sağlık yardımı gerektiren durumlarda, hastane öncesi acil sağlık hizmetlerine ulaşmadaki ilk aşama, merkeze yapılan çağrılardır. Ücretsiz olarak aranabilen 112 numaralı telefon ile veya diğer iletişim araçları vasıtası ile yapılan çağrılar başvuru niteliğindedir (2) . Günümüzde tüm acil çağrıların tek bir merkezden yürütülmesi amacıyla 112 AÇM’ler kurulmuştur (1) . 112 AÇM...

H astane öncesi acil sağlık hizmetlerinde kullanılan ambulanslar nelerdir ve hangi amaçla kullanılmaktadır. Gelin hep birlikte inceleyelim. Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları Ülkemizde hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde kullanılan ambulanslar, hasta nakil araçları ve acil sağlık araçları ile ilgili usul ve esaslar, 2006 yılında yayınlanan Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmektedir.  Hastaların nakli ve/veya acil yardım amacıyla kullanılan ve ilgili Yönetmelik’te öngörülen teknik ve tıbbi malzemelerle özel olarak donatılmış kara, hava ve deniz ulaşım araçları ambulans olarak tanımlanmaktadır (1, 2) . Ulaşım Şekline Göre Ambulanslar: ·          Kara ambulansları, ·          Hava ambulansları ve ·          Deniz ambulansları olarak sınıflandırılmaktadır (1) . Kullanım Amacına Göre Kara Amb...