Habip GOSTAK

OKSİJEN UYGULAMA YÖNTEMLERİ Oksijen uygulamasının amacı; herhangi bir nedenden dolayı solunumu durmuş veya oksijen ihtiyacı olan hasta/yaralılara gerekli desteği sağlamaktır. Çeşitli yöntemlerle yapılan uygulamada hedef, dokuların ihtiyacı olan oksijeni karşılamaktır. Önemli olan hangi durumlarda, ne kadar ve nasıl uygulanacağıdır. Solunumu olan hasta/yaralılarda ihtiyaca göre; • Nazal kanül, • Basit yüz maskesi, • Kısmi geri dönüşümlü maske, • Geri dönüşümsüz maske, • Venturi maske, • Nebulizer maske ile, • Oksijen başlığı kullanılır. Solunumu olmayan hasta/yaralılarda ise; • Balon valf maske kullanılır.

Sağlık hizmetleri, insanları ilgilendirmesi nedeniyle her zaman ilgi çeken konulardan biri olmuştur. Günümüzde farklı tıp uygulamalarının ortaya çıkmasıyla birlikte etik konular ve sağlık hukuku kavramları daha da önem kazanmıştır.  İşte tüm bu gelişmeler ışığında bu hizmeti sunan tarafta yer alan yazar, sağlık alanında birkaç farklı konuda hizmeti sunanlar ile alanlar arasında bir köprü oluşturan makaleler ortaya koymuştur. Bu kitapta güncel konularla ilgili 6 adet makale bulunmaktadır. Kitabı ücretsiz okumak için tıklayın: Çekmecemdeki Makaleler

Boyun Muayenesi Boyun muayenesi son derece önemlidir. Travmalı yada travma şüphesi olan yaralılarda muayene dikkatli ve hızlı yapılmalı, biran önce boyunluk takılmalıdır. Boyun muayenesi mümkünse iki kişi ile yapılmalı ve bir ATT/paramedik başı sabitlemelidir. Muayeneyi tek kişi yapıyorsa; hastanın bilinci açık ise başını oynatmamasını söyleyerek muayeneye başlamalıdır. Ayrıca muayene eden ATT/Paramedik, bir elini hastanın alnına koyarak başı sabitlemelidir. Boyun muayenesinde şunlara bakılmalıdır; Servikal omurların kontrol edilmesi; bir el hasta/yaralının alnında diğer el ile boyun omurları muayene edilmeli, ağrı, hassasiyet, kanama olup olmadığına bakılmalıdır. Trakea kontrolü; boyun el ile palpe edilerek trakeanın orta hatta olup olmadığı kontrol edilmelidir. Arter ve venlerin kontrolü; boyun venleri dolgunluk açısından kontrol edilmeli ve karotis arterden nabız kontrolü yapılmalıdır. Nabız kontrolü aynı anda çift taraftan yapılmamalıdır.

DEFİBRİLATÖR  Kalbin normal elektriksel aktivitesi bozulduğunda diğer uyarı odakları çalışmalarına devam ederek depolarizasyonu sağlamaya çalışırlar. Fakat bazı durumlarda uyarılar çıkmasına rağmen yeterli depolarizasyon sağlanamadığından vücudun ihtiyacı olan kan dolaşımı yapılamaz. Titreşim halindeki özellikle ventriküllerde devam eden bu uyarı oluşumları, tedavi edilmediği takdirde bir süre sonra sonlanarak, hastanın ölümü gerçekleşir. Öldürücü (VF, nabızsız VT) aritmilerinin sonlandırılarak, kalbin normal elektriksel aktivitesine dönmesini sağlamak amacıyla göğüs kafesine ve kalbe uygun miktarda elektrik akımı verilmesi işlemi defibrilasyon , defibrilasyondan daha düşük bir elektrik akımıyla, anstabil belirti ve bulguları olan kardiyak aritmilerin (AF, Af, Nabızlı VT) sonlandırılması işlemi kardiyoversiyon ’dur. Bu iki işlemde kullanılan cihazlara defibrilatör (elektro şok cihazı) denir.

Dünyada ve Ülkemizde Acil Tıp Sistemleri isimli bu kitapta,  acil tıp sisteminin tarihi ve acil tıp sistemleri hakkında bilgilere yer verilmiştir.  Bir kaynak niteliğinde olan bu araştırma; acil tıp ve tarihsel gelişim sürecinin anlatıldığı birinci bölüm, dünyada ve ülkemizde uygulanan acil tıp sistemlerinin anlatıldığı ikinci bölüm, ülkemizde acil tıbbın teşkilatlanmasının anlatıldığı üçüncü bölüm ile sonuç ve önerilerin yer aldığı son kısımdan oluşmaktadır. Dünyada ve Ülkemizde Acil Tıp Sistemleri kitabı, Google tarafından e-kitap olarak yayınlanmıştır. Okumak için tıklayın: Dünyada ve Ülkemizde Acil Tıp Sistemleri

NAZAL KANÜL Hasta/yaralının burun deliklerine yerleştirilen, yaklaşık 1-1.5 cm uzunluğunda çıkıntıları olan, ince uzun polietilen ya da plastikten yapılmış iki ucu açık bir tüptür. Nazal kanül ile oksijen uygulaması basit, rahat ve güvenli bir yöntemdir. Oksijen alan hasta/yaralı konuşabilir, ağızdan bir şeyler yiyebilir. • Düşük yoğunlukta uzun süre oksijen alması gereken, • Tıbbi acili olan (SpO2 % 94’ün altında) ancak distreste olmamasına rağmen oksijen verildiğinde rahatlatılacağı düşünülen hastalarda, • Maske kullanamayan hasta/yaralılarda nazal kanül kullanılır. Nazal kanül ile verilecek oksijenin akım hızı 2-6 L/dk olacak şekilde ayarlanır. Daha fazla akım hızı ile oksijen verilmesi halinde burun mukozalarında ciddi tahrişler oluşturur ve hasta/yaralıya rahatsızlık verir. Ayrıca tedavinin istenilen etkisi elde edilemez. Nazal Kanül ile Oksijen Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar • Oksijen mutlaka nemlendirilerek verilmelidir, • Nazal kanül ile O2 te

Bu bir iyi yol hikayesidir.  'Dünya siz yapılmamış şeyleri yaptıkça güzelleşir' sözünü esas alan filmde, yazar, bir hayranı tarafından gelen mesaja karşılık ona bir iyilik yapar.  Bu, sıradan insanlara bazen olmayacak gibi gelse de dünyayı değiştirmek isteyenlerin yapmak istediği türden bir iyilik yolculuğudur.

2011 yılında çıkan Cankurtaran Kitabı,  Türkiye'nin ilk 112 Acil Servis Romanıdır. Bir acil yardım istasyonunda yaşanan olayların anlatıldığı Cankurtaran, 112yi, ATT ve Paramedik mesleğini konu almaktadır. Bu kitap bir anı defteri veya ders kitabı değildir. Bu kitap bir romandır. İçinde aşkın, ailenin ve yaşamın her alanından farklı karakterleri bulacaksınız. Kitabın hem dijital formatı hem de fiziksel formatı mevcuttur. E kitap için tıklayın: Cankurtaran E Kitap Yazardan imzalı fiziki kitap için tıklayın: Cankurtaran

Manuel Defibrilatör Sağlık personelleri tarafından kullanılan defibrilatörlerdir. Monitördeki ritim sağlık personeli tarafından tanımlanır, yeterli seviyede enerji seçilip defibrilasyon işlemi uygulanır. 26/03/2009 tarih ve 27181 sayılı AABT ile ATT’lerin çalışma usul ve esaslarına dair tebliğe göre; defibrilasyon işlemi paramedik tarafından uygulanır. Manuel defibrilatörlerde; jelli veya metal elektrotlar bulunur. Bu elektrotlar yardımıyla hasta/yaralıya enerji verilir. Monitör özellikleri ve OED özellikleri de bulunabilir. Manuel Defibrilatörlerin Fonksiyon Düğmeleri: On/off: Cihazı açmak/kapamak için kullanılan düğmedir. Lead select: İzlenecek derivasyonu seçmek için kullanılan düğmedir. Enerji select: Hasta/yaralıya verilecek uygun enerji seviyesinin seçildiği düğmedir. Charge: Elektrotlara enerji yükleme düğmesidir. Enerji select düğmesinden uygun enerji seçildikten sonra charge (şarj) düğmesine basılır. Discharge: Elektrotlar üzerinde bulunan, şarj boşaltma düğmesidir. Yüklenen

Entübasyon Güçlüğü; Hastaya trakeal entübasyon için üçten fazla girişimde bulunulmuşsa, Trakeal tüpün doğru yerleştirilmesi 10 dk.dan uzun sürmüşse, Doğrudan laringoskopi yapılamıyorsa, Yardımcı alet kullanmak zorunda kalınıyorsa entübasyon güçlüğünden söz edilebilir.

Yapılan küçücük bir iyilik bazen cana can katar.  Tesadüf Gerekli Olandır Filmi 2016 yılında Habip GOSTAK tarafından yazılmış ve çekilmiştir.

Cankurtaran Serisi'nin ikinci kitabı Zühre'de olaylar kaldığı yerden devam ediyor... İstanbul’da doğup büyümüş  üstelik hep özel okullarda okumuş genç bir kızın,  mesleğinden ötürü tayin olduğu Anadolu’nun farklı illerinde yaşadığı zorlukları, yaşam mücadelesini ve sorunlu aile hayatını konu alan Zühre romanı, Cankurtaran romanını daha önceden okumayanlar için ise tek başına ayrı bir roman özelliğindedir. Yazardan isminize imzalı sipariş vermek için tıklayın: ZÜHRE

1. GİRİŞ Etik, iyi-kötü, doğru-yanlış, fayda-zarar gibi kavramları inceler. Bu manada tıp etiği, doğru olan, hastanın iyiliğine yönelik ve fayda sağlayacak tedavilerin yapılmasını, zarar verecek, yanlış veya hastanın kötülüğüne yol açacak uygulamalardan kaçınmayı gerektirir.  Hekim ve sağlık mesleği mensubu kişilerin, hastaların tıbbi yararını gözetmesi esastır. Ancak, hastanın tedaviyi alıp almama konusunda yetkisinin olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir. Zira yasalar çerçevesinde insanlar, hayatları ile ilgili konularda seçme özgürlüğüne sahiptir. Dolayısıyla hastanın, kendisi ile ilgili verilecek tıbbi kararlarda söz sahibi olmayı istemesi en doğal hakkıdır.  Bu durumda ortaya çıkan kavram; özerkliğe saygı ilkesidir. Bu çalışmada, tıp etiğinde önemli etik ilkelerden biri olan, hastanın kendisi ile ilgili tıbbi kararları kendisinin vermesi olarak ifade edilen özerklik ilkesi ele alınmıştır.      2. ÖZERKLİK Türk Dil Kurumuna göre özerklik, bir topluluğun, bir kuruluşun ayrı

Habip GOSTAK'ın yazıp yönettiği, küçük bir çocuğun tablet alma isteğini konu alan; KIRIK TABLET isimli kısa film 2016 yılında Sağlık-Sen tarafından jüri özel ödülüne layık görüldü.

Normal bir insan, adını, günü ve içinde bulunduğu mekanı tanımlayabilir.  Bu duruma yer, zaman ve kişiye oryantasyon denir.  Hasta/yaralılarda ise bazı hallerde bu oryantasyon bozulabilir. Beynin normal fonksiyonlarında meydana gelen bir aksaklık nedeniyle uyku halinden başlayarak, hiçbir uyarıya yanıt alınamamasına kadar giden bilincin kısmen yada tamamen kapanmasına bilinç kaybı denir. ATT/Paramedik müdahale ettiği her hasta/yaralıda mutlaka bilinç değerlendirmesi yapmalıdır. Bu muayene ile beyin fonksiyonları kontrol edilmiş olur.  Hasta/yaralılara ‘İyi misiniz?’ şeklinde soru sorularak bilinç değerlendirmesine başlanır. Bebeklerde ise, ayak tabanına vurarak veya el orta parmağı geriye doğru ittirilerek yapılır.  Bebek ağlıyorsa bilinci açık demektir. Bebeklere sorular sorulamayacağından ilk değerlendirmede ağlaması ve bu şekilde bilincinin açık olduğuna karar verilmesi yeterli kabul edilebilir fakat yetişkinlerde bilinç değerlendirmesi standart bir uygulama gerektirir.

Filmin Konusu: Ayşegül oyun oynarken, okula giderken, bir yere yetişmesi gerektiğinde kısacası hayatının her alanında koşmamalıdır. Çünkü kalıtımsal bir kanama bozukluğu  (Glanzman Trombositopeni)  hastasıdır ve doktoru düşmemesi konusunda ciddi uyarılarda bulunmaktadır. Bir gün parkta oynadığı sırada düşer. Annesi hemen hastaneye götürür. Basit bir kanaması olmasına rağmen kanaması durdurulamamıştır. Trombosit tedavisi uygulanacağından hastaneye yatırılır. Üç günlük bir tedavinin ardından taburcu olma zamanının geldiğini haber veren doktora, annesinin sorduğu soru Ayşegül’ün tüm oyunlarını etkiler. Doktor, annesine;  ‘Glanzman trombositopeni olan hastalar üzerinde yapılan araştırmalarda, yüksek oranda akraba evliliği göze çarpmaktadır’   şeklinde cevap vermiştir. Doktorun verdiği cevabı zihninde yorumlayan Ayşegül’ün, o günden sonra evcilik oyunlarındaki anne-babalar  kesinlikle  akraba değildir. Oyuncular: Muammer TEKİN  Ümmü ÇETİN Ayşegül GOSTAK Arife DURA Habip GOSTAK Yazan-Yöneten

Kalbin uyarı ve iletim sistemi dört unsurdan oluşur: Sinoatriyal düğüm (SAN, sinüs düğümü, pacemaker): Sağ atriyumun üst köşesinde, vena cava superiorun açıldığı yer yakınında küçük (1 mm) bir hücre topluluğudur. Kalbin primer uyarı odağıdır. Görevi, belli aralıklarla (60–100 atım/dk.) elektriksel uyarı üretmek, kalp hızını kontrol etmektir. Atriyoventriküler düğüm (AV): Atriyum ve ventriküllerin kesiştiği yerde bulunur. Sinoatriyal düğümden çıkan uyarı, atriyal ileti sistemi ile AV düğüme ulaşır. Görevi, ventrikülleri atriyumlardan kaynaklanan aşırı hızdan korumak ve sistol öncesi ventriküllerin dolmasına imkan veren fizyolojik bir ileti gecikmesi (0.1 sn.) sağlamaktır. Sinoatriyal düğüm yeterli uyarı üretemezse AV düğüm, 40–60 atım/dk. hızda uyarı üretebilir. His demeti: İnterventriküler septumu delerek sağ ve sol dal demetleri olarak ikiye ayrılır. Uyarıların ventriküllerin distal kısımlarına ulaşabilmesi için hızlı bir yol sağlar. Uyarı çıkarma kapasitesi 15–40 atım/dk.dır. Purkinj

112 Acil Sağlık Hizmetleri Personelinin Görev Kıyafeti (Üniforma) 112 acil sağlık hizmetlerinde görev yapan personel, görevi süresince 112 ASH Personel Kıyafet Genelgesi 'ne göre üniforma giymek zorundadır. Bu genelge yazlık ve kışlık kıyafetler olarak düzenlenmiştir.  Yazlık kıyafetler:   Kep,  bot,  yazlık pantolon,  kısa kollu gömlek veya kısa kollu tshirt ve  yelekten oluşur. Kışlık kıyafetler:   Kep,  bot,  kışlık pantolon,  sıfır yaka kazak,  uzun kollu gömlek veya uzun kollu penye,  mont ve  yağmurluktan oluşur. 

Trakeal Tüp Boyutları Oral Airway Boyutları

Glaskow Koma Skalası (GKS) Glaskow Koma Skalası (GKS) hasta/yaralıların bilinç düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Birinci değerlendirmede yer alan AVPU Skalasının ikinci değerlendirmedeki karşılığıdır da denilebilir. Glaskow Koma Skalasıyla, AVPU Skalasına göre daha detaylı bir bilinç değerlendirmesi yapılabildiğinden ikinci değerlendirmede kullanılır. Glaskow Koma Skalasında; göz açma, sözel ve motor yanıt değerlendirilerek hasta/yaralının bilinç düzeyi puanlandırılır. Glaskow Koma Skalasında puanlama, en kötü 3 puan en iyi 15 puan şeklindedir. Hasta/yaralının bilinç düzeyi değerlendirildiğinde GKS puanı; 3- 8 puan ise; Anlamlı nörolojik hasar olduğunu, 9- 12 puan ise; Orta dereceli nörolojik hasar olduğunu, 13- 14 puan ise; Hafif nörolojik hasar olduğunu gösterir.

Oral airway uygulama yöntemi Kişisel koruyucu önlemler alınır, Ağız içi kontrol yapılır. Başa uygun pozisyon verilir, Ağız için kan, kusmuk varsa aspirasyon yapılır. Elle alınabilecek yabancı cisim, takma dişler varsa alınır, ağız içine kör dalış yapılmaz, Uygun boyutta airway seçimi yapılır, Çeneden tutularak uygun şekilde ağız açılır, Airway konkav yüzü kafaya bakacak şekilde ağız içine yerleştirilir. Mümkün olduğunca dilin üzerinden damağa yakın ilerletilir, Airwayın bu şekilde ilerlemesi durduğunda 180 derece döndürülür. Dil öne gelecek şekilde biraz daha ilerletilir(Dudaklara dayanıncaya kadar farenkse doğru itilir), Bebeklerde ağız yolunun kısa ve üst damak yeterince olgunlaşmadığından kanama oluşabileceği için airway düz yerleştirilir.

ADRENALİN Kardiyak Arrest Anaflaksi Bronkospazm için kullanılır. 1/1000lik Adrenalin; 1 mg ise 9 cc SF, 0,5 mg ise 4 cc SF, 0,25 mg ise 1,5 cc SF ile sulandırılarak 1/10000lik haline getirilir. Adrenalin sadece SF ile kullanılır. Uygulama esnasında damar dışına kaçarsa nekroz yapar. Nekroz oluşan bölgeye 5-10 mg fentolamin 10-15 ml SF ile dilüe edilerek uygulanması nekrozu önler.  Sodyum Bikarbonat ile reaksiyon gösterdiğinden aynı damardan uygulanmaz.  Uygulanmak zorunda kalınırsa damar yolu 10-20 cc SF ile bolus tarzı yıkanmalıdır. Krup gibi durumlarda nebul ile uygulanabilir. 5 yaş altı çocuklarda 2,5 ml, 3 cc SF- 5 yaş üstü 5 ml-3 cc SF ile sulandırılarak nebulden verilir.

Uygun boy oral airway seçimi: Oral airway seçimi, hastanın yaşına, cinsiyetine ve fiziki görünümüne göre değişir. Teorik olarak, yetişkin erkeklerde 4-5 numara, yetişkin kadınlarda 2-3, gençlerde 2, çocuklarda 1-0, bebeklerde 00, yeni doğanlarda ise 000 numaralar kullanılır. Pratik uygulamalarda ise hasta/yaralının ön dişleri ile çenenin köşesi arasındaki mesafe ölçülerek veya dudak kenarından kulak memesine kadar uzunluğu olan airway seçilir.   

Kullanım Şekillerine Göre Defibrilatör Çeşitleri Defibrilatörler, otomatik ve manuel olmak üzere kullanım şekillerine göre ikiye ayrılır. Sağlık personel her iki defibrilatör çeşidini kullanabilir. OED’leri sağlık personeli olmayan kişiler de kullanabilir. OED 1-Otomatik (Automatic) Eksternal Defibrilatör (OED/AED) Dolaşım sisteminin merkezi olan kalp vücudun ihtiyacı olan kanı pompalamakla görevlidir. Bu görevini yapabilmesi için bir elektriksel aktiviteye ihtiyaç duyar. Kardiyak arrest durumlarında nabzın alınamamasının nedeni, elektriksel aktivitenin bozulması sonucu kalpte düzensiz titreşimler oluşarak, yeterli pompalamanın yapılamamasıdır. OED’de bulunan defibrilatör denetçisi tarafından kalp ritmi analiz edilerek, ses ve görüntüler ile kurtarıcı yönlendirilir. Dolayısıyla kurtarıcının kalp ritmini bilmesini gerektirmez. Otogar, gar, liman, havaalanı, uçaklar, futbol sahaları gibi insanların yoğun olarak bulunduğu yerlerde bulunması gerekli olan otomatik eksternal de

Defibrilatörler verdikleri elektrik akımına göre ikiye ayrılırlar. Bunlar monofazik ve bifazik defibrilatörler olarak adlandırılırlar. Monofazik Defibrilatör Monofazik defibrilatörlerde dalga akımı tek yönlüdür. Elektrik akımı bir elektrottan diğerine akar. Bu dalganın etkili olabilmesi için enerji seviyesinin yüksek olması gerekir. Yüksek seviyeli elektrik akımının hastanın göğsünde yanık gibi istenmeyen yan etkileri olduğu vardır. Ayrıca, defibrilasyon ile hastaya dışarıdan bir elektrik akımı verildiği dolayısıyla kalp kasında hasarlara neden olabileceği unutulmamalıdır. Günümüzde özellikle hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde bifazik defibrilatör kullanımı daha yaygındır. Bifazik Defibrilatör Bifazik defibrilatörlerde dalga akımı iki yönlüdür. Birinci fazda akım bir elektrot diğerine akar. İkinci fazda akım ters yönde akmaya başlar. Bifazik defibrilatörlerde daha düşük enerji ile defibrilasyon uygulanır. Yapılan araştırmalara göre de bifazik defibrilatörler ile düşük ene

OKSİJEN MASKELERİ Oksijen maskeleri, ağız ve burnu içine alacak şekilde tasarlanmış, üzerinde küçük delikler bulunan, yumuşak kauçuk ya da şeffaf plastikten yapılmış, hasta/yaralıya oksijen verilmesini sağlayan araçlardır. Üzerinde bulunan burun klipsi ile lastiği maskenin yüze rahatça oturmasını sağlar. Maske alt kısmındaki özelliğine göre adlandırılır. Her tür maskenin alt kısmından oksijen kaynağına uzanan bir hortumu bulunur. Oksijen maskelerinin yetişkin ve pediatrik hasta/yaralılarda kullanılmak üzere değişik ebatları mevcuttur. Basit Yüz Maskesi Hastanın ağız ve burnunu içine alacak şekilde tasarlanmış, alt kısmında hortumu bulunan kauçuk ya da plastikten yapılmış maske çeşididir. Basit yüz maskesinin üzerinde nefes verme sırasında fazla gazların çıkışını sağlayan iki taraflı küçük delikler ve başa takmak için elastik bir bant ya da lastik bulunur. Yetişkin ve çocuklarda kullanılmak üzere çeşitli ebatlarda olan basit yüz maskesi ile hasta/yaralılara % 40